Демографиялық үрдістер қазіргі қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін маңызды факторлардың бірі болып табылады. Халық санының өсуі, табиғи өлім-жітім деңгейі, көші-қон процестері мен жас құрылымындағы өзгерістер — бұның бәрі халықтың әл-ауқатын арттыру үшін мемлекеттік саясатты дұрыс бағытта қалыптастыруда үлкен рөл атқарады. Сол себепті, демографиялық үрдістерді терең зерттеу болашақ жоспарлаудың негізі болып табылады, бұл өз кезегінде еңбек ресурстарын тиімді басқаруға және әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Демографиялық үрдістер халықтың әлеуметтік және экономикалық жағдайына тікелей әсер етеді. Демографиялық құрылымның өзгеруі, яғни халықтың жас деңгейі, білім деңгейі, жұмысқа қабілетті азаматтар саны — мемлекет үшін үлкен стратегиялық маңызға ие. Мысалы, халықтың қартаюы көптеген елдерде еңбек ресурстарының азаюына және әлеуметтік шығындардың артуына әкеліп соғады. Ал, керісінше, жас ұрпақтың көбеюі еңбек ресурстарын көбейтіп, экономиканың өсуіне ықпал етеді.
Демографиялық зерттеулер мемлекетке еңбек нарығындағы болашақ қажеттіліктерді дұрыс болжауға көмектеседі. Мысалы, жұмысқа қабілетті жастағы адамдардың санының өсуі немесе азаюы мемлекетке жұмыс орындарын қалыптастыру, еңбек нарығын реттеу, жұмыссыздықты азайту және жұмыс күшінің сапасын арттыру шараларын дер кезінде қабылдауға мүмкіндік береді.
Еңбек ресурстарының тиімді пайдаланылуы халықтың табыс деңгейін арттырып, әлеуметтік әл-ауқаттың өсуіне жағдай жасайды. Сонымен қатар, демографиялық өзгерістерді ескергенде білім беру мен кәсіптік даярлық жүйесін қайта қарау қажет болады, себебі еңбек нарығының талаптары уақыт өте өзгеріп отырады.
Халықтың әл-ауқатын арттыру үшін мемлекет демографиялық үрдістерді ескере отырып, әлеуметтік саясатты қалыптастыруы керек. Денсаулық сақтау, білім беру, зейнетақы және әлеуметтік қолдау жүйелері сияқты салалардағы саясаттар тек қазіргі уақыттағы жағдайды ғана емес, сонымен қатар болашақтағы демографиялық өзгерістерді де қамтуы тиіс. Мысалы, халықтың қартаюы мен жұмысқа қабілетті жастардың азаюы зейнетақы жүйесіне қосымша жүктеме түсіруі мүмкін, сондықтан бұл мәселені шешу үшін мемлекет жастарды қолдау, жұмыс орындарын арттыру, және зейнетақы жүйесін қайта реформалау қажеттілігін қарастыруы керек.
Демографиялық үрдістерді ескергенде, тек қысқа мерзімді шешімдер ғана емес, сонымен қатар ұзақ мерзімді жоспарлар да қажет. Болашақтағы демографиялық ахуалдың өзгеруін алдын ала болжау мемлекетке әлеуметтік инфрақұрылымдарды жоспарлау, қалалар мен ауылдардың дамуын реттеу, экологиялық жағдайларды ескеріп, халықты тұрақты даму бағытына бағыттау сияқты көптеген маңызды мәселелер бойынша шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.
Демографиялық үрдістердің терең зерттелуі және дұрыс талдануы – кез келген мемлекеттің ұзақ мерзімді дамуының кепілі болып табылады. Халықтың өмір сүру сапасын жақсарту үшін әлеуметтік және экономикалық саясатты демографиялық үрдістермен үйлестіре отырып жасау қажет. Бұл тұрғыда мемлекет еңбек ресурстарын тиімді басқару, халықтың жас құрылымын ескере отырып әлеуметтік саясатты қалыптастыру және ұзақ мерзімді даму жоспарларын жасау арқылы елдің әл-ауқатын арттыра алады.
Ерлан МАХСОТОВ,
Жанбай ауылдық округінің әкімі
