Мынау өмірде айтпасқа болмайтын жайттар аз кездеспейді. Бүгін өмірден өткен жандарды жерлеуді ұйымдастыру жөнінде тағы да айтпақпын. Өйткені осы бір көпке ортақ жайт жайлы бұрындары да пікір білдіріп, ұсыныстар айтып қалып жүргенмін.
ҚМДБ және олардың жергілікті жерлердегі өкіл имамдары талай рет пәтуалар жасады. Азалы үйде қазан көтерілмесін, қонақасы ықшамдалып ұйымдастырылсын, дастарханға қойылатын тағам түрлері азайтылып, бір қалыпқа келтірілсін деген жайлар сан рет айтылып жүр. Бірақ тіршілігіміз әлі бұрынғыша жалғасып келе жатыр.
Қазір жоқшылық заман емес қой, қазан көтерілмесін деген талап артықтау шығар мүмкін. Алыстан келген ағайын, құда-жекжат, дос-жарандар үшін қарапайым деңгейдегі дастархан жайылса да теріс болмас еді деп ойлаймын. Ал «қонақасы» деп хабарлауды тоқтату және оны жоғарыда айтылған санаттағы жандар үшін ғана үй жағдайында ұйымдастырған дұрыс болар еді.
Шығару кезінде жыртыс тарату да әлі қалмай келеді. Ойлап қараңызшы, оның тіпті ешбір мәні де жоқ қой. Бұл рәсім қайтқан жанның кірін жуғандарға, қабірін қазғандарға және жуындыруға қатысып, қабірге орналастырған жандарға ғана берілгені жөн секілді.
Көптеген имамдар қайтыс болған жанды шығарып салуға арналған қаралы жиын өткізуді (өмірбаянын айту, бірер адамның көңіл айтуы, қаделі күндерін қатерге беру) құптамайды. Сөйте тұра өздері уағыз айтып, одан да көп уақыт алады. Жаназа өткізуге келіскен имам алдымен ол адамның алажақ-бережақтары бар-жоғын сұрап, бұрын-соңды ренжіскен жайлар болса кешірісулерін ұйымдастыруы керек қой. Өйткені шығарып салуға келген жандар марқұммен бақұлдасуға келеді.
Намазға тұру мәселесінде де ойластыратын жайттар баршылық. Ол жерге төсем төсеудің қандай қажеттігі бар? Намаз түрегеліп тұрып оқылады емес пе? Сонымен қатар жас адамдар намазға ентелеп, қарияларға жол бермей, алға тұрып алатын, ал ақсақалдар солардың артында тұратын жағдайлар күннен күнге көбейіп бара жатыр. Әрине, одан ақсақалдардың ештеңесі кетпес-ау, дегенмен адамгершілік иба, сыйластық қайда қалады сонда?
Қайтқан жанды жер қойнына бергеннен кейін тайлы-таяғы қалмай сол үйге қайтып келіп, дастарханнан тағам ішу не үшін керек?
Міне, осы жағдайларды ұйымдастыру, бір қалыпқа келтіру - баршамыздың міндетіміз. Дейтұрғанмен осыларды айту имамдардың адамдарды о дүниенің азабымен қорқытқанынан, басы артық уағыз айтқанынан гөрі нағыз сауапты ісі болар еді деп ойлаймын. Әр шаңырақтың ақылшы ағалары, пәтуалы сөз айтар қариялары да осы шаруаларды айтып, ұйымдастырып отырғандары, ал жастардың сол ақыл-кеңестерді мұқият тыңдағандары дұрыс болар еді.
Бекболат МУСИН,
ардагер ұстаз, мемлекеттік қызмет саласының ардагері, Исатай ауданының Құрметті азаматы
