Президент Ұлттық құрылтайда елімізде жүргізіліп жатқан реформаларға тоқталып, салық саясатына қатысты қоғамда туындаған пікірлерге жауап берді. Бұл – аса маңызды тақырып, өйткені салық жүйесі мемлекеттің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етіп қана қоймай, елдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайға тікелей әсер етеді.
Мемлекет басшысы атап өткендей, Қазақстан – әлеуметтік мемлекет. Бұл дегеніміз, бюджет қаражатының едәуір бөлігі халықтың әл-ауқатын жақсартуға, атап айтқанда, білім беру мен денсаулық сақтау салаларына бағытталады. Мұндай саясатты ұстану үшін мемлекет қаржылық негізін нығайтуға, яғни салық түсімдерін арттыруға мәжбүр. Қазіргі ұсынылып отырған салық реформасының негізгі мақсаты да осы – мемлекеттік кірісті ұлғайту арқылы әлеуметтік міндеттемелерді орындау.
Дегенмен қоғамда, әсіресе бизнес өкілдері арасында қосымша құн салығының (ҚҚС) көтерілуіне қатысты сын-пікірлер бар. Бұл – заңды құбылыс. Кез келген реформа, әсіресе қаржылық салаға қатысты өзгерістер, халыққа жан-жақты әрі ашық түсіндірілмесе, түрлі күмән мен алаңдаушылық тудырады.
ҚҚС мөлшерлемесінің артуы бірінші кезекте кәсіпкерлерге әсер етеді. Бұл бизнеске қосымша жүктеме салып, кейбір шағын және орта кәсіпорындардың жағдайын қиындатуы мүмкін. Екіншіден, салық ауыртпалығының артуы өнім бағасының өсуіне әкеліп, инфляцияға ықпал етуі ықтимал. Сондықтан қоғамда осы өзгерістердің салдарын тереңірек түсінгісі келетіндер көп.
Президент «Жұрттың бәрі экономист немесе қаржыгер емес» деп атап өтті. Бұл – өте орынды пікір. Қарапайым халық үшін салық саясатының мәнін түсіндіру маңызды. Бірақ дәл осы жерде сұрақ туындайды: билік бұл реформаны жеткілікті деңгейде түсіндіріп жатыр ма?
Жаңа реформалардың қабылдануы – табиғи процесс. Алайда қоғам мен билік арасындағы кері байланыс әлсіз болса, кез келген дұрыс бастама қарсылыққа ұшырауы мүмкін. Сондықтан билік реформаның артықшылықтары мен оның ұзақ мерзімді тиімділігін қарапайым әрі түсінікті тілде жеткізуді басты назарға алуы керек.
Салық реформасы – ел экономикасын тұрақтандыру үшін маңызды қадам. Бірақ оның сәтті жүзеге асуы қоғаммен ашық диалог орнатуға тікелей байланысты. Президенттің бұл мәселені қозғауы – дұрыс бастама. Ендігі міндет – халыққа салық саясатының мақсатын, оның экономика мен әлеуметтік салаға тигізер пайдасын барынша түсінікті тілмен жеткізу. Себебі кез келген реформа, егер ол дұрыс түсіндірілмесе, қарсылыққа ұшырауы мүмкін.
Ақмарал ТАХАЕВА
Исатай аудандық мәслихат депутаты, Исатай ауданы бойынша іскер әйелдер қауымдастығының төрағасы, жеке кәсіпкер
