Қатты тұрмыстық қалдықтар – бұл тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан, одан әрі пайдалануға жатпайтын тамақ өнімдері, тұрмыстық заттар немесе тауарлар.
Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға арналған контейнерлердің толып кетуі және жағымсыз иістердің пайда болуы жұқпалы және басқа аурулардың пайда болуына, кеміргіштер мен шыбын-шіркейлердің көбеюіне әкеп соғады
Қоқыстар жиналған кезде атмосфераға өте көп улы заттар бөлініп, тыныс жүйесі аурулары мен репродуктивті және иммундық жүйелердің ауытқуларына әкеліп соғуы мүмкін.
Мұндай жағымсыз әсердің алдын алу мақсатында қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар бар.
Қатты тұрмыстық қалдықтарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің м.а 2020 жылғы 25 желтоқсандағы №ҚР ДСМ-331/2020 «Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға , тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» бұйрығында көрсетілген.
ҚТҚ-ны шығаруға қойылатын негізгі санитариялық-эпидемиологиялық талаптар:
- Елді мекендер аумағында қалдықтарды жинау, пайдалану, қолдану, залалсыздандыру, тасымалдау, сақтау және көмуді мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады.
Шағын елді мекендерде қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, шығару және көму орындарын күтіп-ұстау бойынша мамандандырылған ұйымдар болмаған жағдайда жергілікті атқарушы орган қызметінің бақылауымен және қызмет көрсетуімен қалдықтарды өз бетімен шығаратын орындар ұйымдастырылады;
- Елді мекендерде (тұрғын үй қорының, ұйымдардың, мәдени-бұқаралық мекемелердің, демалыс аймақтары аумақтарында) көлік кіретін жерлері бар, қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орналастыру үшін арнайы алаңдар бөлінеді. Алаңға қатты жабын жабылады және үш жағынан қалдықтардың желмен таралу мүмкіндігін болдырмайтын биіктікте, бірақ кемінде 1,5 м биіктікте қоршайды;
- Контейнерлер қақпақтармен жабдықталады, тұрғын және қоғамдық ғимараттардан, балалар объектілерінен, спорт алаңдарынан және халықтың демалыс орындарынан кемінде 25 м қашықтықта орналастырады. Қалыптасқан құрылыс салынатын аудандарда санитариялық ажырауларды сақтау мүмкіндігі болмаған кезде қашықтықтар жергілікті атқарушы органдардың, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің, объектілердің меншік иелерінің және басқа да мүдделі тұлғалардың қатысуымен комиссиялық түрде белгіленеді;
- Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау үшін абаттандырылған тұрғын үй қорында контейнерлерді қолданады, жеке үй иеліктерінде қақпағы бар еркін конструкциядағы ыдыстарды пайдалануға жол беріледі;
- Контейнерлерде қалдықтарды сақтау мерзімі 0оС және одан төмен температурада үш тәуліктен, температура плюс болғанда бір тәуліктен аспайды;
- Контейнерлік алаңдарды және контейнерлерді пайдаланатын және оларға қызмет көрсететін ұйымдар: контейнерлік алаңдарды, контейнерлерді және оған іргелес аумақтарды тиісті санитариялық күтіп-ұстауды қамтамасыз етеді; оларға уақтылы жөндеу жүргізеді және одан әрі пайдалануға жарамсыз контейнерлерді ауыстырады; қоқыс қабылдайтын камералардың, алаңдардың, сондай-ақ қалдық жинағыштардың тұрақты жуылуын, дезинфекциялануын, шыбындарға, кеміргіштерге қарсы дезинсекциялануын, дератизациялануын қамтамасыз ету бойынша шараларды қабылдайды;
- Контейнерлерден қалдықтарды тасымалдауды жүзеге асыратын мамандандырылған көлікке тиеу кезінде шашылып қалған қоқыстарды жинауды оларды шығаратын ұйымның жұмыскерлері жүргізеді.
Сонымен қатар тұрмысты қалдықтарды тастайтын полигондар санитариялық –эпидемиологиялық қорытынды алуға тиіс.
Өйткені Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ «Халық денсаулығы жəне денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексінің (бұдан əрі – Кодекс) 19-бабы 1-тармақ, 1-тармақшасына сəйкес, эпидемиялық мəні жоғары объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сəйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды Денсаулық сақтау саласында рұқсат беру құжаттары болып табылады делінген.
Исатай аудандық санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау басқармасының басшысы Б.Картмаганбетова
