Кәсіби аурулар — бұл адамның еңбек қызметі барысында зиянды факторлардың әсерінен дамитын созылмалы немесе жіті аурулар. Оларға мыналар жатады:
• Химиялық заттар (булар, газдар, шаң)
• Физикалық факторлар (шу, діріл, радиация, температура айырмашылығы)
• Биологиялық агенттер (вирустар, бактериялар және т.б.)
• Физикалық жүктеме (ауыр еңбек кезінде)
Кәсіби аурулардың мысалдары:
• Силикоз (шаң жұту нәтижесінде)
• Шу салдарынан есту қабілетін жоғалту
• Радиациялық аурулар
• Қимыл-тірек аппаратының аурулары
Алдын алу шаралары:
• Жеке қорғаныс құралдарын пайдалану (бетперде, құлаққап, қолғап және т.б.)
• Санитарлық нормаларды сақтау
• Медицина тексерістері
• Қауіпті процестерді автоматтандыру
Қазақстан Республикасының «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексінің 108-бабына сәйкес, кәсіби аурулардың алдын алу шаралары мыналарды қамтиды:
1. Қауіпті факторларды мониторингтеу — бастапқы медициналық-санитарлық көмек көрсетуші мамандар мен кәсіби аурулармен ауыратын жұмысшыларды уақытша еңбекке жарамсыздықпен тіркейтін мамандар тарапынан жүзеге асырылады.
2. Өндірістік зиянды және (немесе) қауіпті факторлардың әсерін азайту — олардың денсаулыққа әсерін бағалау негізінде мемлекеттік органдар мен басқа да ұйымдар тарапынан жүзеге асырылады.
3. Созылмалы аурулары бар тұлғаларды анықтау — скринингтік зерттеулер, профилактикалық медициналық тексерулер арқылы жүзеге асырылады.
4. Динамикалық бақылау және сауықтыру — кәсіби аурулары бар тұлғаларды амбулаторлық дәрілік қамтамасыз ету және медициналық оңалту шаралары.
5. Денсаулық жағдайы бойынша жеңіл жұмысқа уақытша ауыстыру — медициналық қорытынды негізінде жүзеге асырылады.
Искакова Айгүл Сабырқызы
Атырау облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары
