ХХ ғасырдың 50 жылдарының соңына дейін полиомиелит өте қауіпті ауру болды. Ауру эпидемияға ұласып, әртүрлі елдерде бірнеше мыңдаған адамдардың, оның ішінде балалардың өмірін қиды. Науқастардың шамамен 10%-ы көз жұмып, 40%-ы мүгедек болып қалған.
Полиомиелитпен негізінен балалар ауырады, әсіресе 5 жасқа дейінгі балалар ауруға жиі шалдығады. Вирус ағзаға ауыз қуысы арқылы еніп, әрі қарай қанға түсіп, жүйке жүйесіне әсер етеді, кейде сал ауруын тудырады. Көбіне аяқты зақымдайды, әр оныншы науқастың өкпесі жұмыс істемей, тұншығудан көз жұмады.
Полиомиелит ауруының қоздырғышы полиовирус -ішек энтеровирустар тобына жатады және 3 тәуелсіз түр түрінде болады. Вирус сыртқы ортада тұрақты, суда 100 күнге дейін, нәжісте 6 айға дейін сақталады, мұздатуды жақсы өткізеді, ас қорыту шырындарымен жойылмайды, бірақ қайнаған кезде және дезинфекциялық заттардың төмен концентрациясында тез өледі. Аурудың инкубациялық кезеңі (ағзаға қоздырғыш түскеннен алғашқы симптомдары байқалғанға дейін) 2-ден 35 күнге дейін созылады.
Инфекция көзі-ауру адам немесе асимптоматикалық вирус тасымалдаушысы. Инфекция инфекция көзімен вируспен ластанған қолдар, тұрмыстық заттар, су, тамақ өнімдері және т.б. арқылы байланыста болады. Ал эпидемиялық ошақтарда ауа тамшыларымен инфекция болуы мүмкін.
Полиомиелит емделмейді, бірақ оны болдырмауға болады. Және басты рөл, сөзсіз, вакцинациялау болып есептеледі.
Қазақстандағы профилактикалық екпелердің ұлттық күнтізбесіне сәйкес, вакцинация курсы нәрестеге туылғаннан кейін 2 айында, 3 айында және 4 айында жүргізіледі. 1 жасында (12 айлығы) иммунитетті сақтау үшін ревакцинация жүргізіледі (оральді полиомиелитті вакцина - ауызға тамызылады).
Қазіргі уақытта полиомиелиттің тұрақты ошақтары әлемнің үш елінде ғана сақталады: Ауғанстан, Пәкістан және Нигерия. Сонымен қатар, полиомиелит вирусын әкелу және оның басқа елдерде, ең алдымен, осы инфекциядан қорғалмаған балалар үшін таралу қаупі бар.
Бұл елдерде аурудың алдын алу үшін қажет:
- жеке гигиена ережелерін сақтау;
- кепілдендірілген сапа мен өнеркәсіптік өндіріс өнімдері қолданылатын жерде ғана тамақтану;
- термиялық өңдеуден өтпеген немесе көше саудасы орындарында сатып алынған өнімдерді тамаққа пайдалануға болмайды;
- жаңа піскен көкөністер мен жемістерді, кептірілген жемістер мен көкөністерді, әсіресе базарлардан сатып алынғандарды тұтынар алдында ағынды сумен мұқият жуып, содан кейін қайнатылған немесе бөтелкедегі сумен шаю керек;
- ішуге тек қайнатылған суды немесе бөтелкедегі суды, өнеркәсіптік өндірістің сусындары мен шырындарын пайдалану;
- тек бассейндерде немесе шомылуға бөлінген су айдындарында ғана шомылуға;
Ата-аналардың назарына: егер балада аяқтың тірегінің төмендеуі, жүріс-тұрыстың бұзылуы туралы шағымдар болса (жиі сүрініп, "аяғын тартады", "ұрады"), оны невропатологпен дереу кеңесіңіз.
Дәрігерге уақтылы бару-сәтті емдеудің және тез сауығудың КЕПІЛІ.
Г.Б.Бисенбай
Исатай аудандық СЭББ м.у.а
